ODSZKODOWANIE ZA ZWOLNIENIE Z PRACY

Rodzaje rozwiązania stosunku pracy – odszkodowanie za zwolnienie z pracy

Rozwiązanie stosunku pracy to bardzo obszerne zagadnienie, które może obejmować kilka podstawowych form rozwiązania umowy o pracę. Najbardziej pożądaną formą jest oczywiście ustanie stosunku pracy w drodze porozumienia stron, a więc na podstawie konsensusu między pracodawcą a pracownikiem. Umowa o pracę automatycznie wygasa również wraz z upływem terminu, na który została zawarta, o ile mamy do czynienia z umową na czas określony lub z umową na zastępstwo. Najczęściej stosunek pracy rozwiązywany jest na podstawie rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem, a więc z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Oznacza to, że przez określony czas po wypowiedzeniu, pracownik nadal wykonuje swoje obowiązki i otrzymuje umówione wynagrodzenie. Możliwe jest jednak również rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia, a więc w trybie natychmiastowym. Jednakże możliwe jest to jedynie w jasno określonych przypadkach. Brak wystąpienia sytuacji uzasadniającej zwolnienie z pracy bez okresu wypowiedzenia powoduje, że pracownik może ubiegać się o odszkodowanie za zwolnienie z pracy.

Kodeksowe przyczyny rozwiązania umowy o pracę

Odszkodowanie za zwolnienie z pracy jest więc możliwe, gdy pracodawca dokona rozwiązania umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia w momencie, kiedy nie ma ku temu kodeksowych podstaw. Pracodawca może dokonać natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy przede wszystkim, gdy pracownik dokona ciężkiego naruszenia swoich podstawowych obowiązków pracowniczych; popełni w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalszego jego zatrudnienie albo w trakcie trwania stosunku pracy pracownik ze swojej winy utraci uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. W praktyce najczęstszym powodem natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę jest naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków. Jeżeli jednak pracodawca nie wskaże żadnej z tych okoliczności lub wskazana okoliczność nie będzie prawdziwa, wówczas pracownik może ubiegać się przed sądem pracy o odszkodowanie za zwolnienie z pracy. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że przyczyna zwolnienia musi zostać jasno sprecyzowana. Musi być to również przyczyna konkretna, gdyż to ona będzie podlegać ewentualnemu badaniu przez sąd pracy.

Prawo pracownika do odszkodowania – odszkodowanie za zwolnienie z pracy

Wnosząc powództwo do sądu pracy pracownik musi określić swoje żądanie. W pierwszej kolejności ma on prawo żądać uznania bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę uległa już rozwiązaniu, wówczas może ubiegać się o przywrócenie pracownika do pracy na warunkach poprzednio obowiązujących. Pracownik może jednak nie chcieć powrócić do zakładu pracy pracodawcy. Z tego powodu pracownik ma prawo żądania wypłaty stosownego odszkodowania za zwolnienie z pracy z naruszeniem przepisów prawa. W toku procesu sąd pracy będzie zobowiązany badać, czy pracodawca wskazał przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, a także czy przyczyna była prawdziwa i spełniała kodeksowe wymagania. Nawet jeżeli pracodawca udowodni przed sądem pracy inny powód uzasadniający zwolnienie i będzie to powód kodeksowy, to jednak racja zostanie przyznana pracownikowi. Z tego powodu tak ważne jest konkretne i precyzyjne określenie powodu zwolnienia pracownika. Jeżeli powodu tego w ogóle nie ma, wówczas wygrana pracownika przed sądem jest niemal pewna.

Wysokość odszkodowania za zwolnienie z pracy

Pojawia się jednak zasadnicza kwestia, o jakiej wysokości odszkodowanie może ubiegać się bezprawnie zwolniony pracownik. Odpowiedź na to pytanie ponownie znajdziemy w Kodeksie pracy, który przewiduje, że odszkodowanie za zwolnienie z pracy przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niżej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli więc pracownikowi przysługiwał miesięczny okres wypowiedzenia, wówczas odszkodowanie będzie równe miesięcznej pensji. W przypadku, gdy umowa była zawarta na czas określony, wówczas pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas pozostały do końca umowy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Nie są to wygórowane kwoty, nie mniej pozwalają na chociaż częściową rekompensatę strat, jakie pracownik poniósł w związku z nagłym zwolnieniem. Przegrywający pracodawca zobowiązany jest również do zwrócenia pracownikowi poniesionych kosztów procesu, w tym również kosztów ewentualnego zastępstwa procesowego zgodnie z przyjętymi stawkami.

Podsumowanie – odszkodowanie za zwolnienie z pracy

Odszkodowanie za zwolnienie z pracy to świadczenie, o które bezprawnie zwolniony pracownik nie tylko może się ubiegać, ale zawsze powinien to robić. Pracownik jako słabsza strona stosunku pracy zawsze jest bowiem podmiotem szczególnie chronionym, również przed zwolnieniem z pracy. Jeżeli więc zwolnienie z pracy, a więc rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia, nastąpiło bez wskazania przyczyny lub wskazana przyczyna nie była prawdziwa albo nie mieściła się w kodeksowym katalogu, wówczas pracownik powinien dochodzić swoich praw przed sądem pracy. Choć odszkodowanie może nie wydawać się zbyt wysokie, to jednak z pewnością uzyskana kwota pozwoli na zabezpieczenie bytu byłego pracownika w okresie poszukiwania nowej pracy.

Przypominam, że wpisy blogowe nie stanowią porady prawnej udzielanej w indywidualnej sprawie. Jeżeli chcecie Państwo uzyskać wsparcie prawne – zapraszam do kontaktu.