PODZIAŁ MAJĄTKU BEZ ROZWODU

Podział majątku bez rozwodu – czy jest w ogóle możliwy?

Podział majątku bez rozwodu jest możliwy, ale powinien zostać poprzedzony zniesieniem wspólności majątkowej małżeńskiej.

Wspólność majątkowa jest najpopularniejszym ustrojem majątkowy w Polsce. Wspólność majątkowa nie wymaga od małżonków dodatkowej aktywności i wystarczający dla jej powstania jest sam fakt wstąpienia w związek małżeński.

Zawieranie popularnej „intercyzy” przed ślubem bywa źle odbierane przez samych małżonków oraz ich rodziny. W konsekwencji powyższego niewiele małżeństw w Polsce pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: „krio”) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Majątek wspólny obejmuje w szczególności:

– pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

– dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

– środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

– kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa o w art. 40a subkonto w ramach konta ubezpieczonego ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 33 krio do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podział majątku bez rozwodu może być dobrym rozwiązaniem np. w sytuacji, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i obawia się, że wobec ewentualnego niepowodzenia jego przedsięwzięcia gospodarczego mogą być zagrożone poszczególne składniki majątkowe objęte wspólnością ustawową.

Praktyka pokazuje jednak, że powodów uzasadniających podział majątku bez rozwodu jest znacznie więcej, a w każdym przypadku podział majątku musi poprzedzać zniesienie wspólności ustawowej.

Jak znieść wspólność majątkową małżeńską?

 Wspólność majątkowa małżeństwa w trakcie trwania małżeństwa ustaje, gdy:

– jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony;

– jeden z małżonków ogłosi upadłość;

– jeden z małżonków umrze;

– sąd wyda orzeczenie ustanawiające rozdzielność majątkową między małżonkami;

– sąd wyda orzeczenie w przedmiocie separacji małżonków;

– sąd wyda orzeczenie w przedmiocie rozwodu między małżonkami;

– małżonkowie zawrą umowę u notariusza w przedmiocie zniesienia współwłasności ustawowej.

W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami powstaje ustawowy ustrój majątkowy.

Co więcej z chwilą zniesienia separacji powstaje między małżonkami ustawowy ustrój majątkowy. Na zgodny wniosek małżonków sąd orzeka o utrzymaniu między małżonkami rozdzielności majątkowej.

Najczęściej wspólność majątkowa małżeńska zostanie zniesiona w wyniku:

– orzeczenia sądu;

– zawarcia umowy u notariusza.

Te dwa sposoby zniesienia wspólności ustawowej i ustanowienia rozdzielności majątkowej różnią się od siebie. Postępowanie w sądzie będzie znacznie bardziej czasochłonne, ale tańsze niż wizyta u notariusza. Notariusz natomiast szybko załatwi wszystkie formalności, a sam skutek w postaci podziału majątku bez rozwodu zostanie osiągnięty znacznie wcześniej (co niekiedy może mieć bardzo duże znaczenie).

Podział majątku bez rozwodu w sądzie

Każdy z małżonków może wystąpić do sądu z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej. Co więcej ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Podział majątku w sądzie może mieć charakter zgodny lub nie. Oczywiście w tym pierwszym przypadku postępowanie sądowe będzie trwało znacznie krócej, ponieważ nie będzie mieć charakteru spornego.

Rozdzielność majątkowa powstanie w dniu wskazanym w wyroku sądu. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Podział majątku bez rozwodu u notariusza

Jeżeli jesteście Państwo zgodni co do sposobu podziału majątku, to możecie go dokonać również u notariusza. Wszelkich informacji o niezbędnych dokumentach i samej procedurze uzyskacie od pracowników kancelarii notarialnej.

Notariusz pobierze wynagrodzenie za podział majątku bez rozwodu, które nie może być wyższe niż to, które zostało wskazane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Do wynagrodzenia notariusza należy doliczyć 23 % podatku VAT oraz opłatę za odpisy i wypisy.

Informację o wysokości wynagrodzenia za sporządzenie umowy o podział majątku w formie aktu notarialnego również uzyskacie Państwo od pracowników kancelarii notarialnej.

Podział majątku u notariusza będzie droższy, ale zdecydowanie szybszy niż w sądzie. Wybór ścieżki działania pozostawiam Państwu.

Podsumowanie

Podział majątku bez rozwodu jest jak najbardziej możliwy, ale zawsze powinien zostać poprzedzony zniesieniem ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Najczęściej podział majątku nastąpi na skutek przeprowadzenia postępowania sądowego w tym zakresie lub zawarcia umowy w formie aktu notarialnego u notariusza. Jeżeli znajdujecie się Państwo w podobnej sytuacji i chcecie, aby wszystkimi formalnościami zajął się adwokat – zapraszam do nawiązania kontaktu. W ramach wykonywanej praktyki zawodowej zajmuję się sprawami o podział majątku bez rozwodu.